Bài Vị Ông Táo, còn được gọi là bài vị Táo Quân, đóng vai trò quan trọng trên bàn thờ ông Táo. Trên bài vị này thường được in dòng chữ được mạ vàng nổi bật. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa của dòng chữ trên bài vị Táo Quân
Bài vị Táo Quân là gì?
Bài vị Táo Quân thường là một tấm thẻ được làm từ gỗ (thường là gỗ mít, gỗ thị) hoặc giấy, kim loại. Trên tấm thẻ có ghi tên của ba vị thần: Thổ công, Thổ địa, Thổ kỳ. Trong số này, Thổ kỳ là một nữ thần (dựa theo truyền thuyết về ông Công Táo Quân – ba thần bao gồm hai ông và một bà). Tên của ba vị thần này được viết bằng chữ Hán Nôm, có nghĩa là: “Thần bảo vệ nơi tảo trạch, Thần linh thổ địa thụ hưởng, Thần chính đảm bảo vận may của ngũ hành và đức tính thiêng liêng của thần.” Thường thì hai bên của bài vị có hai câu đối: “Có đức trông coi việc lửa – Không bận tâm có thể đạt trời.” Tuy nhiên, câu đối này cũng có thể có hoặc không.
Ý nghĩa quan trọng của các chữ trên bài vị Táo Quân
Tùy thuộc vào việc gia chủ chọn mua bài vị dạng ba chữ hay một dòng chữ, bài vị Táo Quân sẽ mang các ý nghĩa khác nhau:
Thường thì bài vị dạng ba chữ được phiên âm như sau: “Thần bảo vệ nơi tảo trạch, Thần linh thổ địa thụ hưởng, Thần chính đảm bảo vận may của ngũ hành và đức tính thiêng liêng của thần.” Đây là tên gọi của ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ. Thêm vào đó, có thể có hai câu đối ở hai bên: “Có đức trông coi việc lửa – Không bận tâm có thể đạt trời.”
Còn hiện nay, nhiều bài vị Táo Quân chỉ ghi một dòng bốn chữ Hán được dịch là “Định Phúc Táo Quân.” Điều này có thể được hiểu đơn giản là danh hiệu dùng để gọi ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ. Mọi người thường gọi họ là Táo Quân. “Định Phúc Táo Quân” cũng có thể hiểu như là vị thần quyết định vận mệnh của một gia đình, sự phúc đức được xác định bởi lối sống của gia chủ và người thân.
Bàn thờ Táo Quân thường bao gồm những vật phẩm sau:
- Kệ hoặc bàn thờ.
- Bài vị Táo Quân.
- Bát nhang.
- Đĩa trái cây.
- Bình hoa.
- Ly đựng nước.
- Đèn nến.
Trong quá trình cúng bài vị Táo Quân, người chủ nhà sẽ:
- Chuẩn bị các vật phẩm cúng: Gia chủ sẽ sắp xếp các vật phẩm cúng phù hợp tùy thuộc vào tình hình tài chính. Thông thường, mâm cúng bao gồm:
- Ba bộ trang phục và nón (2 bộ nam và 1 bộ nữ) cùng với tiền mã và giấy vàng. Sau lễ cúng, những vật phẩm này sẽ được chuyển thành vàng.
- Mâm cỗ mặn với các món ăn truyền thống như gà luộc, một món xào, một món canh, giò lụa, xôi gấc, chè, bánh kẹo, gạo, muối, rượu, trầu cau… Tuỳ theo khả năng và điều kiện của gia chủ mà mâm cúng có thể đơn giản hoặc phức tạp.
- Sắp xếp bàn thờ: Bàn thờ sẽ được dọn sạch và sắp xếp trang nghiêm. Bài vị Táo Quân sẽ được đặt ở vị trí trung tâm của bàn thờ, được bày trí cùng các vật phẩm khác như bát nhang, đĩa trái cây, bình hoa, ly đựng nước, và đèn nến.
- Thắp nhang và lễ cúng: Gia chủ sẽ thắp nhang trong bát nhang và đặt bát nhang trên bàn thờ. Sau đó, gia chủ sẽ đọc văn khấn chào đón Táo Quân và mời họ đến nhà mới. Nước sẽ được đun sôi, trà sẽ được pha và dâng lên để cúng thần linh và tổ tiên.
- Đọc lễ kinh: Gia chủ có thể đọc các lễ kinh, thường là các văn khấn gợi nhớ sự bảo vệ và phúc đức từ ba vị Thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ.
- Kết thúc lễ cúng: Sau khi hoàn thành lễ cúng, gia chủ sẽ cảm ơn và chào tạm biệt ba vị Thần, cùng với tổ tiên và các thần linh khác. Bài vị Táo Quân sẽ được giữ gìn và đặt trở lại vị trí ban đầu.
Cách cúng bài vị Táo Quân một cách đúng chuẩn nhất
Người Việt thường có câu ngạn ngữ “Đất có Thổ Công, sông có Hà Bá,” thể hiện sự hiện diện của các vị thần trong mọi vùng đất và sông. Tương tự, như mỗi ngôi nhà đều có một căn bếp, ông Công và Táo Quân cũng hiện diện ở đó. Do đó, việc đặt bàn thờ và cúng bài vị Táo Quân có mục đích mong cầu sự ban phúc, xa họa, bảo vệ an lành và hạnh phúc cho gia đình.
Bình thường, bài vị Táo Quân được đặt trên một bàn thờ nhỏ trong căn bếp. Bạn có thể đặt bài vị trên tủ bếp hoặc ở một vị trí cao hơn, tránh tiếp xúc với nước, vì bàn thờ mang tính chất của yếu tố Hỏa và Thủy, yếu tố Hỏa không tương hợp với Thủy. Việc này giúp tạo cảm giác ấm cúng cho bài vị Táo Quân. Nếu không có bàn thờ riêng, bạn cũng có thể đặt bài vị trên bàn thờ gia tiên để thắp nhang và cúng kiếng, tuy nhiên, không nên cúng trực tiếp trong căn bếp. Dựa trên quan niệm về ngũ hành âm dương, đặt bàn thờ Táo Quân ở hướng Nam là phù hợp, vì hướng này thuộc về yếu tố Hỏa, có thể mang lại may mắn và tài lộc cho gia chủ.