Với mỗi gia đình người Việt, bàn thờ gia tiên được xem là nơi trang nghiêm và tôn kính nhất, cũng vì thế mà việc trang trí cho bàn thờ phải được đặt lên hàng đầu và phải chăm chút một cách cẩn thận, khéo léo. Họ làm việc này bằng cách treo những bức hoành phi câu đối với những dòng chữ ca ngợi công đức của dòng tộc, vừa mang lại giá trị thẩm mỹ, vừa bày tỏ tấm lòng tôn kính, hiếu thảo của con cháu đối với tổ tiên, thể hiện nét văn hóa đặc sắc trong đời sống tâm linh của người Việt. Trong bài viết dưới đây, tuongthantai.com sẽ cung cấp cho các bạn hoành phi là gì? Hiểu đúng về hoàng phi trong gian thờ gia tiên.
Hoành phi là gì? Hiểu đúng về hoàng phi trong gian thờ gia tiên
Hoành phi (Chữ Hán là 橫扉) là một tấm bảng nằm ngang (Hoành – Ngang và Phi – Phô bày). Hoành phi (H:橫扉,A: The horizontal lacquered board, P: Le panneau laqué horizontal) nguyên nghĩa là bảng nằm ngang vốn là bức thư họa 書畫 (tranh chữ), được dùng rộng rãi trong dân gian (đình, đền, nhà thờ họ, nhà ở…).
Trên các bức hoành phi thường sẽ được khắc 3 – 4 chữ đại tự (chữ lớn) mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Những chữ Hán (không dùng chữ Nôm) viết trên hoành phi (大字 đại tự) thường theo 3 kiểu cơ bản là chữ chân 真, chữ thảo草, chữ triện 篆. Nội dung có khi bày tỏ lòng tôn kính của con cháu đối với tổ tiên và những người có công với đất nước, thông thường chỉ có từ ba đến bốn chữ như: 万古英灵 “Vạn cổ anh linh” (muôn thuở linh thiêng), 留福留摁 Lưu phúc lưu ân (Lưu giữ mãi ơn đức), 護國庇民 Hộ quốc tí dân (bảo vệ nước che chở dân); có khi mang ý nghĩa chúc tụng như 僧财进禄 “Tăng tài tiến lộc” (được hưởng nhiều tài lộc), 福禄寿成 “Phúc lộc thọ thành” (được cả phúc, lộc, thọ), 家门康泰 Gia môn khang thái (Cửa nhà rạng rỡ yên vui)…
Những chữ lạc khoản nhỏ hơn được ghi ở một hoặc hai bên bức hoành phi sẽ cho chúng ta biết thông tin về chủ nhân của hoành phi, người viết, người tặng, sự kiện tạo ra bức hoành phi đó, về thời gian xây dựng đình, đền, nhà thờ họ…Hình trang trí trên các bức hoành phi như tứ linh (long, ly, quy, phượng), tứ thời (mai, lan, cúc, trúc), hình quyển sách và cây bút, hình thanh gươm… ngoài việc làm nổi bật thêm nội dung của những chữ trên bức hoành phi, còn thể hiện sự sáng tạo và thẩm mỹ của người tạo tác.
Có những loại hoành phi nào?
Hoành phi có nhiều loại, có bức hoành phi sơn son chữ vàng, có bức sơn đen chữ đỏ hoặc vàng, cũng có những bức được khảm xà cừ rất cầu kỳ, đẹp mắt. Tuy nhiên, đặc sắc và độc đáo nhất phải kể đến những bức hoành phi được làm bằng kỹ thuật “chạm thúc nổi” từ đồng tấm. Hoành phi cổ thường được cấu tạo theo hai dạng chính là dạng hình chữ nhật và hình cuốn thư, ngoài ra còn có bức dạng chiếc khánh, hình ô van.
Bàn thờ là không gian tâm linh thiêng liêng của cả gia đình, đồng thời là nơi để các bậc tiền nhân về ngự mỗi dịp lễ, tết hoặc những ngày trọng đại. Do đó, bàn thờ không thể xuề xòa mà cần thể hiện được sự thành tâm, tôn kính của con cháu với bậc bề trên. Trong đó, treo hoành phi câu đối cũng là một lựa chọn để không gian thờ cúng thêm phần uy nghiêm, sang trọng.
Hoành phi câu đối bàn thờ gia tiên giúp gia chủ thu hút tài lộc, phú quý
Không chỉ thế, hoành phi câu đối còn mang ý nghĩa tinh thần vô cùng quan trọng. Đó là lời răn dạy của tiền nhân đối với con cháu về đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, sống có tâm, có đức, gia đình êm ấm hài hòa, không ngừng nỗ lực trong cuộc sống để làm rạng danh tiên tổ.
Hơn nữa nó chứa đựng ý nghĩa tâm linh hết sức quan trọng. Nhiều người tin rằng, nó sẽ giúp gia chủ thu hút tài lộc, phú quý, trợ giúp họ luôn gặp may mắn trong công việc cũng như cuộc sống.
Vị trí đặt bức hoành phi trên ban thờ gia tiên chuẩn nhất
Vị trí của hoành phi thường treo ngay ngắn nơi chính giữa hoặc những vị trí trang trọng khác của đền, đình hoặc ngôi nhà, hướng ra ngoài, cố định và ít di chuyển, tạo cảm giác bền vững, lâu dài.
Đối với nhà thờ họ hoặc phòng thờ rộng, bức cuốn thư câu đối thường được treo ở ngoài cửa và cửa võng, còn hoành phi câu đối được treo ở bên trong.
- Hoành phi được treo ở trên cùng và chính giữa bàn thờ gia tiên, hướng ra ngoài cửa chính. Nó được treo chắc chắn, cố định, kiêng kỵ di chuyển và để tăng tính thẩm mỹ, gia chủ nên treo hoành phi ở góc nghiêng từ 25 đến 30 độ.
- Câu đối được đặt thấp hơn so với bức hoành phi và được treo ở 2 bên. Gia chủ có thể treo câu đối ở 2 bên tường hoặc ốp 2 bên cột của gian thờ đều được.
Bài viết có liên quan: Mẫu Án gian thờ gỗ mít
Một lưu ý hết sức quan trọng khi chọn chữ viết trên hoành phi câu đối. Bởi theo các chuyên gia phong thủy, không phải thích viết gì trên hoành phi câu đối đều được mà mỗi chữ trên đó đều phải được lựa chọn kỹ càng, phù hợp.
Những bức hoành phi câu đối với những dòng chữ ca ngợi công đức của dòng tộc, vừa mang lại giá trị thẩm mỹ, vừa bày tỏ tấm lòng tôn kính, hiếu thảo của con cháu đối với tổ tiên, thể hiện nét văn hóa đặc sắc trong đời sống tâm linh của người Việt. Treo hoành phi câu đối bàn thờ gia tiên đúng cách giúp mang lại nhiều điều tốt đẹp cho gia đình, tránh được những yếu tố tâm linh xấu. Hy vọng những kiến thức tuongthantai.com cung cấp sẽ giúp gia đình bạn bài trí được không gian thờ cúng sang trọng, trang nghiêm, rước tài lộc vào nhà!